Diz kıkırdak erimesi tedavisi nasıl yapılır?

Diz kıkırdak erimesi, tıbbi adıyla diz osteoartriti, eklem kıkırdağının zamanla aşınması ve yıpranması sonucu ortaya çıkan kronik bir durumdur. Tedavisi, semptomları yönetmek, hareket kabiliyetini korumak ve yaşam kalitesini artırmak üzerine odaklanır. Tedavi planı, hastalığın evresine, şiddetine ve bireyin genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir. İşte diz kıkırdak erimesi tedavisinde kullanılan yöntemler:

Bu yöntemler, genellikle hafif ve orta şiddetli vakalarda ilk basamak tedavi olarak uygulanır.

• Kilo Kontrolü: Fazla kilolar, diz eklemlerine binen yükü artırarak kıkırdak aşınmasını hızlandırır. Kilo vermek, semptomları önemli ölçüde hafifletebilir.
• Düzenli, Düşük Etkili Egzersiz: Yüzme, yürüyüş ve bisiklet gibi aktiviteler eklem çevresindeki kasları güçlendirir, eklemi destekler ve esnekliği artırır. Ağırlık kaldırma ve zıplama gerektiren yüksek etkili sporlardan kaçınılmalıdır.
• Fizik Tedavi: Bir fizyoterapist, diz çevresindeki kasları (kuadriseps ve hamstring) güçlendirmeye, eklem hareket açıklığını korumaya ve ağrıyı azaltmaya yönelik özel egzersizler planlayabilir.
• Destekleyici Cihazlar: Baston, dizlik veya özel tabanlıklar kullanmak, dizdeki yük dağılımını değiştirerek ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.

Ağrı ve enflamasyonu kontrol altına almak için çeşitli ilaçlar kullanılır.

• Ağrı Kesiciler: Asetaminofen gibi ilaçlar hafif ve orta şiddetli ağrılar için kullanılır.
• Nonsteroid Antiinflamatuar İlaçlar (NSAİİ'ler): İbuprofen veya naproksen gibi ilaçlar hem ağrıyı hem de eklemdeki şişliği ve iltihabı azaltır. Uzun süreli kullanımlarında mide ve böbrek problemleri riskine karşı doktor kontrolü şarttır.
• Topikal Kremler/Jeller: Direkttttttt olarak diz cildine uygulanan, ağrı kesici ve antiinflamatuar etkili kremler, sistemik yan etki riskini azaltabilir.

İlaç tedavisine yeterli yanıt alınamadığında bu yöntemlere başvurulabilir.

• Kortikosteroid Enjeksiyonları: Doğrudan eklem içine yapılan bu enjeksiyonlar, güçlü bir antiinflamatuar etki göstererek şiddetli ağrı ve şişliği hızla azaltır. Etkisi geçicidir ve sık tekrarlanması kıkırdağa zarar verebileceğinden yılda birkaç kez ile sınırlıdır.
• Hiyalüronik Asit Enjeksiyonları (Viskiplementasyon): Eklem sıvısının kaybolan kayganlık ve amortisman özelliklerini taklit eden bu enjeksiyonlar, eklem hareketini kolaylaştırır ve ağrıyı azaltır. Genellikle birkaç hafta arayla yapılan 3-5 enjeksiyon şeklinde uygulanır.
• PRP (Plateletten Zengin Plazma) ve Kök Hücre Enjeksiyonları: Bu yenilikçi tedaviler, vücudun kendi iyileşme mekanizmalarını harekete geçirerek kıkırdak hasarını onarmayı ve enflamasyonu azaltmayı hedefler. Etkinlikleri üzerine araştırmalar devam etmekle birlikte, umut vaat eden sonuçlar bildirilmektedir.

Konservatif yöntemlerle sonuç alınamayan, ileri evre ve şiddetli ağrıya neden olan vakalarda cerrahi seçenekler değerlendirilir.

• Artroskopik Temizlik: Eklem içine küçük bir kamera ve aletler sokularak, yırtılmış kıkırdak parçaları ve serbest cisimler temizlenir. Genellikle genç ve erken evre hastalar için uygundur.
• Kemik Düzeltme Ameliyatları (Osteotomi): Dizdeki yük dağılımını değiştirmek için kemiğin kesilerek yeniden hizalanması işlemidir. Genellikle sadece dizin bir bölgesinde hasar olan, genç ve aktif hastalarda tercih edilir.
• Kıkırdak Nakli (MOSAİKPLASTİ): Vücudun dizin az yüke maruz kalan bir bölgesinden alınan sağlam kıkırdak dokusu, hasarlı bölgeye nakledilir. Sınırlı bir kıkırdak hasarı varsa uygulanabilir.
• Diz Protezi (Artroplasti): İleri evre kıkırdak erimesinin nihai tedavisidir. Aşınmış olan eklem yüzeyleri çıkarılarak metal ve plastik parçalardan oluşan bir protez ile değiştirilir. Ağrıyı büyük ölçüde ortadan kaldırır ve hareket kabiliyetini geri kazandırır.

Diz ağrınız varsa, kendi kendinize teşhis koymak veya tedavi uygulamak yerine mutlaka birOrtopedi ve Travmatolojiuzmanına başvurmalısınız. Doktorunuz, fizik muayene ve gerekli görüntüleme yöntemleri (Röntgen, MR) ile durumunuzu değerlendirip sizin için en uygun tedavi planını oluşturacaktır. Erken teşhis ve doğru tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmada ve yaşam kalitenizi korumada hayati öneme sahiptir.