Diz ağrısı, vücuttaki en karmaşık yapıya sahip olan eklemlerden biri dizdir. Diz gün içinde pek çok harekete maruz kaldığı ve fazla kullanıldığı için incinme, yaralanma gibi riskler oldukça fazladır. Diz karmaşık bir yapıya sahip olduğu için diz ağrısında farklı birçok neden olabilir. Ağrının şiddeti ve yeri ağrının neden kaynaklandığına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Diz ağrısıyla beraber şişme, sertlik, dizde kızarıklık, sıcaklık hissi, çıtlama hissi, kilitlenme ya da dizi rahat hareket ettirememe gibi şikayetler de yaşanabilir. Dizde yaşanan birçok önemsiz ağrı alınan basit önlemlerle evde tedavi edilebilir. Ancak bazı diz ağrıları mutlaka tedavi gerektirir ve bazen cerrahiye gerek duyulabilir.
Ağrı, vücutta bir şeylerin yolunda gitmediğini haber veren bir masajdır. Çoğu zaman bu mesajın neden kaynaklandığı bilinebilir. Örneğin düşme, yaralanma, çarpma gibi faktörler nedeniyle ağrı yaşanıyorsa, ağrının sebebi bellidir. Ağrının nedeni ne olursa olsun devamlılığını koruyorsa ve yaşam kalitesini etkiliyorsa mutlaka doktora başvurularak tedavi edilmesi gerekir.
Diz ağrısının nedenleri
Yaralanmalar: Dizde yaşanan yaralanmalar, diz yapısında bulunan tendonları, bağları, eklemleri ve bursa olarak adlandırılan sıvı dolu oluşumları, kemikleri ve kıkırdağı olumsuz etkileyebilir. Dizde meydana gelen ve en sık görülen yaralanmalar şu şekilde sıralanabilir;
Patellar tendinit: Bir ya da daha çok tendonun iltihaplanması sonucu oluşan bir sorundur. Tendonlar, kas ve kemikleri birbirine bağlayan ipliksi dokulardır. Kayakçılar, koşucularda tendon iltihabına çok sık rastlanır. Tendon iltihabının en bilindik belirtisi diz ağrısıdır.
Menisküs yırtığı: Daha çok futbolcularda görülen bir sağlık sorundur. Menisküs lastiksi bir kıkırdaktan meydana gelir. Kemik ve uyluk kemiği arasında emici görevi vardır. Diz hareket halindeyken aniden dönüş menisküs yırtılmasına neden olabilir. Ayrıca dizin zorlanması, dize alınan sert darbe gibi durumlarda da menisküs yırtılması yaşanabilir. Dizde ağrı, hareket kısıtlanması, dizi bükememe gibi şikayetlere yol açar.
Ön çapraz bağ yaralanmaları: Kaval ve uyluk kemiğini birbirine birleştiren dört bağdan biri olan ön çapraz bağında gerçekleşen yırtılma olarak tanımlanabilir. Daha çok basketçiler ve kayakçılarda görülen bir sorundur. Dize direkt darbe almak, zıplamak gibi nedenlerden dolayı da yırtılma yaşanabilir. Ağrıyla beraber şişlik gibi şikayetlere yol açar.
Diz busiti: Dizde bulunan ve bursa olarak tanımlanan sıvı dolu keseciklerde oluşan iltihap bazen diz yaralanmaları nedeniyle oluşum gösterebilir. Diz bursiti ağrı, şişme ve dizde hareket kısıtlılığına yol açar.
Diz ağrısında yaralanma harici nedenler
Diz kilitlenmesi: Dizde hareket kısıtlılığına yol açan kilitlenme, kıkırdakta gerçekleşen yırtılma nedeniyle oluşabilir. Yırtılan kıkırdağın bir kısmı diz eklemine doğru kaydığında dizde şiddetli ağrı oluşur ve diz düz bir şekilde tutulamayabilir.
Eklem kireçlenmesi: Yıllar içinde eklemlerde yıpranma ve kıkırdaklarda bozulma nedeniyle oluşan bire sağlık sorunudur. İltihap özelliği olmayan romatizmal bir hastalık olan eklem kireçlenmesinde kıkırdağın görmüş olduğu hasar nedeniyle diz ağrısı yaşanır. Yaralanma, aşırı kilo, hareketsiz yaşam tarzı, kas güçsüzlüğü, farklı eklem hastalıkları eklem kireçlenmesine yol açabilir. Genellikle ileri yaşlarda yaşlanmaya bağlı olarak oluşum gösteren hastalıkta ciddi anlamda diz ağrısı yaşanabilir.
İltihaplı romatizmal hastalıklar: Gut, Behçet hastalığı, akdeniz ateşi gibi hastalıklar her yaş grubunda görülebilir. Bu tür hastalıklar eklemlerle beraber vücudun başka yerlerini de olumsuz etkileyerek farklı şikayetlere neden olabilir. Bu tür iltihaplı hastalıklarda dizler dahil olmak üzere pek çok alanda ağrı yaşanır. Ağrı ile beraber, halsizlik, iştah kaybı, hareket kısıtlılığı gibi şikayetlerde oluşabilir.
Koşucu dizi: Koşu dizi rahatsızlığında yaşanan diz ağrısı ön kısımda görülür ve dizi öne doğru uzatırken gıcırdama hissi yaşanabilir. Merdiven inmek ya da çıkmak, uzun süre aynı pozisyonda oturmak, koşu gibi eylemlerle dizin baskıya maruz kalması gibi nedenler rahatsızlığa yol açabilir. Dizde ağrıya yol açan hastalığın tedavisi genelde fizik tedavi ile yapılır.
Osgood-Schlatter hastalığı: Genelde büyüme çağındaki çocuklarda ve sporla uğraşan kişilerde görülen bir rahatsızlıktır. Dizde oldukça ağrıya yol açar. Ağrı hissi dinlenme anında hafifler, hareket anında ise şiddetlenebilir. Dizin çok fazla kullanımından dolayı kaynaklanan bir rahatsızlıktır.
Diz ağrısında ne zaman doktora başvurulmalıdır?
- Dize ağırlık verildiğinde acı hissediliyorsa
- Dizde ağrı ile beraber belirgin şişlik oluşmuşsa
- Diz, bükmekte ya da hareket ettirmekte güçlük yaşanıyorsa
- Dizde yaşanan sorun nedeniyle düşülüyorsa
- Dizde ağrı ile beraber ateş, şişme ya da kızarıklık gibi şikayetler varsa
- Dizde şekil bozukluğu oluşmuşsa mutlaka doktora başvurularak gerekli tedavinin yapılması gerekir.
Diz ağrısına ne iyi gelir?
- Dizleri hareket ettirmek diz ağrısı için oldukça faydalıdır. Darbe ya da yaralanma sonucu oluşan ağrılarda bile dizlerin hareket ettirilmesi gerekir. Diz ağrısı nedeniyle dizler uzun süre hareketsiz bırakılırsa ileri zamanlarda daha fazla diz ağrısına maruz kalınabilir.
- Diz ağrısını hafifletmek için enfeksiyon önleyici ilaçlar kullanılabilir. Bu tür ilaçlar dizde oluşabilecek şişliği engeller.
- Buz kompresi diz ağrısı için uygulanabilecek bir başka yöntemdir. Ters bir hareket ya da yaralanma sonucu oluşan diz ağrılarında şişliği önlemek için buz kompresi uygulanabilir.
